چرا تفکر انتقادی ندارید؟
زیرا احتمالاً اینطور فکر میکنید:
"دوست دارم دیگران به من بگویند، چه کاری انجام دهم تا اینکه خودم بخواهم به آن برسم."
"علاقه ندارم در مورد تصمیماتم خیلی فکر کنم. اصولاً کارهایی را انجام میدهم که بهنظرم خوب است."
"من معمولاً در مورد اشتباهاتی که مرتکب شدهام، فکر نمیکنم و آنها را بررسی نمیکنم."
"دوست ندارم به دنبال کشف چیزی باشم."
"دوست دارم که یک منبع قوی پیدا کرده و به او تکیه کنم."
"اگر سؤالی به ذهنم خطور کند، به خودم میگویم، حتماً دیگران پاسخی برایش دارند."
چگونه تفکر انتقادی خود را افزایش دهید؟
1. سؤال پرسیدن
2. نتیجهگیری درست
3. بررسی دقیق منابع اصلی افکار، عقاید و ارزیابی اعتبار آنها
4. پذیرش اطلاعات صحیح
1. سؤال پرسیدن
یکی از مهمترین ابزارهای تفکر "پرسیدن سؤال" است.
سؤال کردن باعث میشود اطلاعات مورد نیاز خود را تهیه کنید. سؤالات زیر در شفافسازی به شما کمک میکند:
- "منظورت از ... چیست؟"
- "چگونه به این نتیجه رسیدی؟"
- "چرا فکر میکنی تو درست میگویی؟"
- "از چه منبعی، اطلاعات را جمع کردی؟"
- "بر چه اساسی به این نتیجه رسیدی؟"
- "چطور مطمئن شویم که چیزی که میگویی درست است؟"
2. نتیجهگیری درست
گاهی اوقات، افراد با سطحینگری به نتیجهگیریهای اشتباه میرسند و در نتیجهگیریهای خود نقش عوامل مختلف را در نظر نمیگیرند. بهعنوان مثال: مادر مریم میگوید: که در 30 سال پیش، وقتی میخواستیم ازدواج کنیم حق انتخاب نداشتیم و زندگیهایمان بهتر و طلاق کمتر بود. به نظر او آشنا شدن پیش از ازدواج نه تنها کمکی به امر ازدواج نمیکند، بلکه مضر نیز است.
همانطور که میبینید، نتیجهگیری مادر مریم بسیار سطحی است، زیرا افزایش آمار طلاق به عوامل زیادی ارتباط دارد.
3. بررسی دقیق منابع اصلی افکار، عقاید و ارزیابی اعتبار آنها
بررسی دقیق منابع اصلی افکار، به عقاید و ارزیابی اعتبار آنها، به شما کمک میکند تا بهجای پذیرش یا رد ساده نظرات دیگران، آنها را بررسی کنید و سپس در مورد قبول یا رد آنها تصمیم بگیرید.
بیشتر مواقع،افکار و عقاید از سه منبع زیر نشأت میگیرد:
● مراجع قدرت (والدین و معلمان)
● کتابها و مجلات
● تجربه شخصی
بررسی اعتبار منابع با پرسیدن سؤالات و جمع آوری اطلاعات برای پاسخ به آنها صورت میگیرد.
- مراجع قدرت
چقدر در این زمینه اطلاعات دارند؟
آیا اطلاعات آنها کافی است؟
آیا میتوان به اطلاعات آنها مطمئن بود؟
آیا تا بهحال اطلاعات غلط دادهاند؟
آیا دیگران نیز با نظر آنها موافقند؟
- کتابها و مجلات
آیا مؤلفان کتابها قابل اعتماد هستند؟
آیا مطالب کتاب مورد تأیید است؟
نویسنده برای اثبات عقاید خود از چه دلایلی استفاده کرده است؟
- تجربه شخصی
این تجربه در چه شرایطی روی داده است؟
آیا امکان تحریف و اشتباه وجود داشته است؟
آیا تبیین دیگری نیز برای این تجربه وجود دارد؟
4. پذیرش اطلاعات صحیح
وقتی که شما در مواجهه با اطلاعات قرار میگیرید، اگر تفکر فعال خود را بهکار بگیرید، اعتبار منابع را ارزیابی کنید و در نتیجهگیریها دقت کنید، خود به خود بسیاری از اطلاعات نادرست حذف خواهند شد. در واقع، در تفکر نقادانه اطلاعاتی را میپذیرید که معتبر باشند.
فردی که دارای تفکر نقادانه است در ابتدا به هر عنصر اطلاعاتی که به او عرضه میشود شک میکند، اما وقتی با استفاده از فرآیند تفکر نقادانه، همه اطلاعات غلط را شناسایی کرد، دیگر برای پذیرفتن اطلاعات صحیح مقابله نخواهد کرد.
تفاوت یک فردی که تفکر نقاد دارد با افراد لجوجی که همیشه مخالفت میکنند، درست در همینجاست. فردی که دارای مهارت تفکر نقادانه است، نه به سرعت یک موضوع و پیشنهاد را میپذیرد و نه در صورت درست بودن، از پذیرش آن ممانعت میکند.
دیدگاه خود را بنویسید