انواع سبکهای ارتباطی

1. پرخاشگرانه (Aggressive)

این افراد  تمایل دارند بر بحث‌ها مسلط باشند. آنها شنونده خوبی نیستند، به دیگران مدام دستور می‌دهند و سوالات گستاخانه‌ای می‌پرسند. آنها شنونده خوبی نیستند،در واقع، آنها خودمحورند و تمام دغدغه‌شان درباره خودشان است، حتی به قیمت  تجاوز به حقوق دیگران. سبک ارتباطی پرخاشگر در رفتار یا گفتار (یا هر دو) توهین‌آمیز است .

طریقه شناسایی این افراد:

اخم می‌کنند؛  به دیگران به‌عمد خیره می‌شوند؛  تلاش می‌کنند بر دیگران مسلط شوند؛ با صدای بلند و آزاردهنده‌ای صحبت می‌کنند؛ از تحقیر کردن برای کنترل دیگران استفاده می‌کنند؛انگشت اشاره خود را به‌سوی دیگران نشانه می‌گیرند؛ دیگران را سرزنش می‌کنند، می‌ترسانند یا تهدید می‌کنند.

 از جملاتی استفاده می‌کنند که با «تو» شروع می‌شود.

افراد پرخاشگر جملاتی مانند زیر را می‌گویند:

«حق با من است. تو هستی که اشتباه می‌کنی»؛    «من به هر قیمتی شده راهم را پیدا می‌کنم»؛

«یا همین چیزی که من می‌گویم یا هیچ»؛      «قوانین برای من صدق نمی‌کند»؛

«تو به‌اندازه کافی خوب نیستی»؛          «همش تقصیر توست»؛

«تو به من مدیونی»؛                 «حق من است»؛

«من رئیسم»

2. منفعلانه (Passive )

افراد منفعل در ابراز وجود خود مشکل دارند. این افراد تمایل دارند تسلیم دیگران شوند. آنها از بیان نظر خود، دفاع از حق خود و نیازهای خود اجتناب می‌کنند.این افراد در برابر رفتارهای غیرقابل‌قبول، صبوری می‌کنند ؛ اما وقتی از آستانه تحمل خود عبور کنند،اخشم های انفجاری از خود بروز می‌دهند و بعد از انفجارشان، احتمالا احساس شرم و احساس گناه و گیجی می‌کنند و دوباره به حالت منفعل خود بازمی‌گردند.

افراد منفعل را می‌توانید از طریق رفتارهای زیر تشخیص دهید: 

به‌قول معروف «حزب باد» هستند؛  برایشان سخت است که «نه» بگویند؛ برقراری ارتباط چشمی برایشان مشکل است؛  هنگام صحبت احساس مقصر بودن دارند؛ در بیان احساسات، نیازها و نظرات خود ناموفق هستند ؛ به دیگران اجازه می‌دهند عمدی یا سهوی حقوق آنها را زیر پا بگذارند.

افراد منفعل جملاتی مانند زیر را می‌گویند:

«هیچ‌کس به احساسات من اهمیتی نمی‌دهد»؛  «من فقط می‌خواهم همه باهم کنار بیایند»؛ «ضعیفم».

«نمی‌دانم حق و حقوقم چیست»؛    «نمی‌توانم حق خود را بگیرم»؛   «مهم نیست».

۳. سبک های ارتباطی منفعل ـ پرخاشگرها

این افراد  نه انفعال کامل افراد با سبکانعالی را دارند و نه شجاعت و قدرت پرخاشگری سبک پرخاشگرانه را در ظاهر منفعل‌اند؛ اما خشم و رنجشی را که حمل می‌کنند با به روش‌های غیرمستقیم یا در پشت‌صحنه بروز می‌دهند.  در واقع ، آنها خود را از رویارویی مستقیم با آنچه آزارشان داده عاجز می‌دانند. در عوض خشم خود را با کوچک‌کردن فرد یا  عاملی که باعث کینه‌شان شده بروز می‌دهند.

رفتارهای یک فرد منفعل ـ پرخاشگر شامل :مشکل را انکار می‌کنند ؛ کلامشان با عملشان یکی نیست؛   به‌طور مداوم نیش و کنایه می‌زنند؛  ماهرانه انتقام می‌گیرند تا بی‌حساب شوند؛  بیشتر از اینکه موضوع را با فرد موردنظر حل کنند با خود غر می‌زنند؛خود را مشارکتی نشان می‌دهند، در حالی که در لایه‌های زیرین در حال خرابکاری‌اند؛  حالات صورتشان با کلماتی که می‌گویند یا احساسی که دارند هماهنگی ندارد (مثلا زمانی که عصبانی هستند لبخند می‌زنند).

تکیه کلام افراد منفعل ـ پرخاشگر :      «شوخی کردم بابا»، «باشه ،حالا»،  «هر چی تو بگی».

4.سبک ارتباطی قاطعانه:

سبک ارتباطی قاطع (Assertive Communication) کمک می‌کند خود را به‌روشی سالم و مؤثر ابراز کنید و از حق خود محکم دفاع کنید، بدون اینکه به حقوق دیگران تجاوز کنید. در عین حال، نیازهای طرف مقابل را هم در نظر می‌گیرد. 

یک فرد قاطع را می‌توانید از طریق رفتارهای زیر تشخیص دهید:

زبان بدن آرامی دارند؛ از حق خود دفاع می‌کنند؛ قدرت «نه گفتن » را دارند؛ اوضاع را تحت کنترل خود می‌دانند؛ ارتباط چشمی خوبی برقرار می‌کنند؛ خود را با دیگران مرتبط حس می‌کنند؛ با لحن صدای آرام و شفاف صحبت می‌کنند؛به دیگران اجازه سوء‌استفاده و توهین نمی‌دهند؛ بدون اینکه حرف طرف مقابل را قطع کنند، به او گوش می‌دهند؛ احساسات خود را هم به‌طور مناسب، شفاف و با احترام ابراز می‌کنند؛تمایل دارند گفت‌وگویی متعادل را پیش ببرند که همه افراد فرصت صحبت را داشته باشند.

از جملاتی که با «من» شروع می‌شود  ، استفاده می‌کنند .

افراد قاطع جملاتی مانند زیر را می‌گویند:

«نمی‌توانم دیگران را کنترل کنم، اما می‌توانم خودم را کنترل کنم»؛«همه ما حق ابراز خودمان را در کمال صداقت و احترام داریم»؛«به نیازها و نظرات دیگران احترام می‌گذارم»؛«من مسئول شادی خودم هستم».

سبک های ارتباطی سیالند  و در هر محیط شکلی جدا را به خود می‌گیرند. ممکن است شما با خانواده خود رویکرد پرخاشگر داشته باشید؛ ولی با همکاران خود منفعلانه رفتار کنید. سبک های ارتباطی در طول زمان و با تجربیاتی که کسب می‌کنیم هم تغییر می‌کنند.

 تکنیک‌های ارتباطی  برای داشتن رابطه‌ی قاطعانه تر:

• «نه گفتن» را یاد بگیرید 
•  ارتباط چشمی راحت برقرار کنید
• نیازها و خواسته‌های خود را با اعتمادبه‌نفس بیان کنید
• زمانی که طرف مقابل در حال صحبت است شنونده باشید
• از جملات شامل کلمه «من» استفاده کنید